Mình vừa xem video luyện kỹ năng viết IELTS của bạn Huy Forum. Chủ đề bạn dạy hôm nay là 1 bài về công việc. Trong lúc livestream thì có 1 bạn đặt câu hỏi, và bạn Huy đã trả lời như sau:
“Anh không có balance được đâu em. Nếu balance được thì anh đã không uống 10 cốc cà phê mỗi ngày. … Mình làm việc thấy vui, thấy được công nhận, được cống hiến là được.”
Và mình rất đồng ý với bạn Huy này.
Nhiều năm gần đây, Việt Nam được biết đến với tư cách là một nước phát triển sôi động nhất thế giới: ưu thế về nguồn nhân lực dồi dào, đặc tính của người Việt lại chăm chỉ, chịu khó, các chính sách vĩ mô đã thay đổi để tạo môi trường làm việc thuận lợi, kích thích kinh tế phát triển.
Chính sách vĩ mô thay đổi, khiến các doanh nghiệp cũng phải chuyển mình để bắt kịp, đi đầu thời đại. Vì vậy, phong cách quản lý hay lý tưởng về cuộc sống/công việc cũng dần dần thay đổi.
Trong bối cảnh đó, có không ít những bạn trẻ mới ra trường, hoặc mới đi làm được vài năm cảm thấy mình không thích ứng được với môi trường làm việc.
Thực ra, từ xưa đến nay, việc không thích ứng được môi trường làm việc là điều đương nhiên xảy ra. Vì văn hoá trước khi đi làm (văn hoá trường đại học) và văn hoá sau khi đi làm (văn hoá doanh nghiệp) khác hoàn toàn nhau. Hoặc văn hoá trước khi nhảy việc (công ty A) và sau khi nhảy việc (công ty B) cũng khác hoàn toàn nhau. Vì vậy, bất cứ ai khi thay đổi môi trường cũng đều cảm thấy mông lung, vô định.
Chỉ có điều trước kia chưa có mạng xã hội, nên khi thay đổi môi trường, người ta thường tham khảo kinh nghiệm của người đi trước. Đó là những người hiểu về môi trường mà chúng ta vừa chuyển đến, từ đó đưa ra lời khuyên thiết thực.
Tuy nhiên bây giờ mạng xã hội quá phát triển. Khi tâm trạng đi xuống, các bạn thường lên tiktok hoặc youtube để giải trí. Và vì vậy nên dễ dàng tiếp cận với những phong cách sống ở nhiều nơi trên thế giới.
Các bạn có thể sẽ từ những video đó mà biết được rằng:
- Paris ở Pháp là 1 thành phố lãng mạn, người ta có thói quen cà phê sáng 1 cách thong thả.
- Đức là 1 quốc gia phát triển, tiền lương của họ luôn được bảo đảm để mọi người đều có thể sống tốt, và không gặp nhiều vấn đề trong công việc.
- Thuỵ Điển có chính sách xã hội tốt, nên giáo dục và y tế của họ rất phát triển.
- Youtuber Her 86m2 sống ở Đức. Chị ấy có cuộc sống rất healthy và chữa lành, ngày ngày làm bạn với thiên nhiên v.v…
Và từ đó, các bạn hướng tới 1 cuộc sống mà ở nơi đó có thể cân bằng được giữa Công việc và Cuộc sống riêng.
Đầu tiên phải khẳng định, đấy là điều có thể làm được. Nhưng không phải do chúng ta tự làm, mà phải là do cả xã hội cùng làm.
Ví dụ: Công việc – Cuộc sống cân bằng nghĩa là không cần làm việc quá nhiều, nhưng lương vẫn phải cao và vẫn có đủ thời gian và tiền bạc để giải trí, du lịch.
Ở các nước phát triển, do thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác cao, nên phúc lợi xã hội của họ có thể cover toàn bộ chi phí về giáo dục và y tế. Tức là khi bạn sinh con, bạn không cần lo học phí cho con, bạn bị ốm, bạn cũng không cần quá lo về khoản viện phí khổng lồ. Điều đấy khiến bạn không cần phải kiếm quá nhiều tiền. Vì thực sự, chi phí giáo dục và y tế ngốn 1 phần khá lớn trong lương của chúng ta.
Hoặc do phúc lợi của họ tốt, nên chính phủ sẽ hỗ trợ giá cho các mặt hàng tiêu dùng, khiến đồ ăn và những đồ dùng hàng ngày (sữa tắm, dầu gội v.v…) có giá rất rẻ. Bạn mình mua tặng mình 1 gói kẹo Đức và bảo, nếu mua ở Đức chỉ hết (mình tự đổi sang tiền Việt) khoảng 20k. Điều đó cũng khiến bạn không cần phải làm việc quá nhiều, lương quá cao để có thể đủ tiền ăn hàng tháng.
Nhưng chúng ta đang sống ở một đất nước đang vươn mình lên từ chiến tranh. Tất cả mọi thứ còn đang phát triển. Nói nhỏ, có những quốc gia có cuộc sống cân bằng còn chưa bao giờ có chiến tranh cơ, tức là xã hội của họ phát triển ổn định qua lịch sử rất lâu dài. Họ không bị tàn phá bởi bom đạn, bởi nghèo đói, bởi dịch bệnh cơ. Thế nên khoa học kỹ thuật kinh tế của họ phát triển, thuế cao, phúc lợi tốt, work-life balance.
Vì vậy, chúng ta hiện tại chưa thể yêu cầu một cuộc sống có một sự cân bằng hoàn toàn giữa cuộc sống và công việc.
Ở 1 giai đoạn nào đó, chúng ta vẫn phải ưu tiên 1 thứ hơn.
Ví dụ như sau khi ra trường, ít kinh nghiệm sống và làm việc, chúng ta vẫn phải ưu tiên công việc hơn. Tức là mình dành nhiều thời gian để học kiến thức mới trong công việc, chăm làm việc, chăm tiếp xúc với những văn hoá khác. Tập trung tối đa để làm việc. Khi nào có lương thì đi du lịch, để giải toả căng thẳng. Không ngại khó, không ngại khổ, không sợ bị đối xử bất công (vì như bài trước đã nói, sự bất công luôn luôn tồn tại). Tuy nhiên không phải là bán mạng đi làm việc. Cũng thi thoảng đi du lịch, đi ăn cùng bạn bè v.v….
Còn sau khi đã làm việc 1 thời gian, có kinh nghiệm rồi, lương cũng ổn ổn rồi, thì khi đấy có thể chậm lại, hướng về cuộc sống nhiều hơn.
Nói vậy để các bạn sinh viên hiểu được rằng:
- Work-Life Balance là thứ mà chúng ta có thể đạt được. Nhưng không phải là sau khi ra trường đã đạt được ngay ở 1 lứa tuổi rất trẻ.
- Work-Life Balance có thể đạt được khi chúng ta đã làm việc được 1 thời gian (dài hay ngắn tuỳ thuộc vào từng cá nhân).
- Hoặc khi chính sách phúc lợi xã hội, tư duy và năng lực của người quản lý còn hạn chế, thì work-life balance cũng không thể đạt được ngay.
- Tuy nhiên, khi bạn đã cố gắng làm việc lúc còn trẻ, thì đến khi bạn đứng đứng tuổi 1 chút, bạn lại sẽ cảm thấy Work-Life Balance không phải là thứ gì xa xỉ lắm. Nó tự nhiên sẽ đến với bạn thôi.
Hy vọng rằng các bạn sinh viên sẽ hiểu được sự khác nhau của bối cảnh văn hoá, xã hội, lịch sử, chính trị … nó ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta như thế nào.
Và riêng với work-life balance, thì các bạn đừng đặt yêu cầu quá cao, cho rằng công ty nào cũng phải tạo điều kiện để nhân viên có sự cân bằng. Và nếu bản thân bạn cảm thấy bạn phải làm việc quá nhiều, thì lại đi so sánh với chị A anh B và ý kiến rằng công ty hoặc cuộc sống thật bất công, sao chị A anh B làm ít việc mà lương lại cao. Đừng so sánh như vậy, bởi rất có thể anh A chị B ấy không balance như cách anh chị ấy thể hiện ra ngoài đâu. Có khi trong đầu họ còn lộn xộn đủ thứ việc, chỉ là họ không show ra để chúng ta thấy thôi.
Đến bản thân cô ở độ tuổi U40 vẫn đang hàng ngày cân bằng giữa công việc và cuộc sống cơ mà. Cô vẫn rất chăm chỉ học tập kiến thức mới, chăm chỉ làm việc. Khi cần thiết cô có thể vùi đầu vào công việc, một ngày làm việc từ buổi sáng thức dậy đến khi tối muộn đi ngủ. Nhưng sau đó cô vẫn phải đi concert, đi chơi, đi du lịch để cân bằng lại.
Vì vậy, cứ từ từ các bạn nhé. Mình có hoàn cảnh sống riêng của mình. Đừng học theo ai, cũng đừng mong ai giúp đỡ mình. Hãy tự tin và vững vàng để tiến bước nhé.